Program Edukacji Zdrowotnej pt.
„ Zdrowy początek”
na rok szkolny 2014/2015
Opracowała: Agnieszka Sokoluk
Kamila Kobryn - Jacak
1. Wstęp.
Zdrowie dziecka jest podstawowym warunkiem jego prawidłowego rozwoju. Wiek przedszkolny jest okresem, w którym realizując program zdrowotny kształtujemy postawy dziecka i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia. Wszystkie przyzwyczajenia i nawyki decydują o późniejszym stylu życia.
Dzieciństwo stwarza szczególnie groźne niebezpieczeństwo, a szkody jakie może ponieść organizm w tym wieku, kładą się cieniem na dalsze okresy życia człowieka. Wiek dziecięcy jest zarazem najbardziej elastyczny, podatny na wpływy wychowawcze, kształtowanie się nawyków niezbędnych dla zdrowia, sprawności fizycznej i zdolności ruchowych. Pełne wykorzystania tych właściwości wieku należy do zadań przedszkola. Edukacja zdrowotna jest częścią całego procesu wychowania. To nie tylko przekazywanie wiedzy o tym, co jest korzystne lub szkodliwe dla zdrowia, lecz przede wszystkim jak najpełniejsze wyposażenie dziecka w odpowiednie umiejętności i nawyki, które pomogą tę wiedzę skutecznie wykorzystać. Dzieciom należy więc umożliwić poznanie odpowiednich postaw i wartości, które ułatwią im dokonywanie wyborów.
W kształtowaniu u dzieci zachowań zdrowotnych oprócz edukacji zdrowotnej ważne są sytuacje zdrowotne w przedszkolu, w których nauczyciel jest wzorcem zachowania. Nauczyciel musi koniecznie współpracowa z rodzicami dzieci, ponieważ wtedy będą widoczne efekty pracy. Dlatego też do działań podejmowanych w kierunku edukacji zdrowotnej w przedszkolu będą włączani rodzice. Ich bliski kontakt emocjonalny z dziećmi, wzmacniany poprzez aktywne uczestnictwo w podejmowaniu wspólnych działań, będzie wpływał korzystnie na właściwe postawy prozdrowotne dzieci. Działanie nauczycieli i rodziców w tym zakresie musi być zintegrowane i zgodne.
Edukacja zdrowotna polega na:
- wytwarzaniu nawyków bezpośrednio lub pośrednio związanych z ochroną, doskonaleniem zdrowia fizycznego i psychicznego,
- wyrabianiu odpowiednich sprawności,
- nastawieniu woli i kształtowaniu postaw umożliwiających stosowanie zasad higieny, skuteczną pielęgnację, zapobieganie chorobom i leczenie,
- pobudzaniu zainteresowania sprawami zdrowia przez wzbogacanie i pogłębianie wiedzy o własnym organizmie i rozwoju.
2. Cel główny programu:
- stworzenie warunków umożliwiających dzieciom nabywanie zachowań prozdrowotnych oraz poszanowanie zdrowia i bezpieczeństwa własnego, a także innych.
3. Cele szczegółowe programu:
- stworzenie warunków sprzyjających bezpieczeństwu dzieci,
- wyrabianie nawyków służących zachowaniu ich bezpieczeństwa i zdrowia,
- omawianie i ocenianie sytuacji oraz postaw służących lub zagrażających zdrowiu,
- przestrzeganie nawyków higienicznych,
- ustanowienie Rekordu Guinnessa w największej liczbie osób myjących zęby w tym samym czasie,
- wyrabianie przyzwyczajeń i postaw prozdrowotnych,
- zachęcanie do „ zdrowego stylu życia”,
- stosowanie zasad i nawyków związanych z kulturalnym jedzeniem i zachowaniem się przy stole,
- rozwijanie różnych form aktywności ruchowej,
- wdrożenie podstawowej wiedzy na temat budowy organizmu i narządów wewnętrznych człowieka.
4. Metody pracy:
- metody aktywizujące: drama, narracja, burza mózgów, techniki twórczego myślenia,
- metoda organizacji środowiska: dbałość o estetykę i funkcjonalność otoczenia,
- metoda przekazu wiedzy: rozmowy, pogadanka, czytanie literatury,
- metody percepcyjne: obrazki, historyjki obrazkowe, naturalne eksponaty,
- metody kierowania własną aktywnością dziecka: zabawy tematyczne, konstrukcyjne, badawcze, dydaktyczne.
5. Grupy tematyczne.
W programie uwzględniłam następujące grupy tematyczne:
I. Dbamy o swoje bezpieczeństwo.
II. Kształtujemy nawyki higieniczno – zdrowotne.
III. Propagujemy zdrowy styl życia.
IV. Właściwie się odżywiamy.
V. Korzystamy z opieki zdrowotnej.
W pierwszej grupie tematycznej dzieci zapoznają się z głównymi znakami drogowymi, zasadami przechodzenia przez ulicę, zachowaniem szczególnej ostrożności podczas spacerów i wycieczek, a także rolą policjanta w ruchu drogowym. Poznają również numery alarmowe. Będą miały okazję zapoznać się ze wszystkimi pomieszczeniami przedszkolnymi oraz zasadami bezpiecznego zachowania się w przedszkolu i na placu przedszkolnym. Poznają niebezpieczeństwa wynikające z niebezpiecznych zabaw oraz obsługi urządzeń technicznych bez opieki osoby dorosłej. Rozwiną także umiejętność zgodnego współżycia i współdziałania z rówieśnikami oraz umiejętność rozwiązywania spraw konfliktowych i dochodzenia do kompromisu.
W dziale drugim poszerzą swoją wiedzę na temat higieny osobistej oraz sposobów dbania o czystość ciała i otoczenia człowieka. Dzieci będą wiedzieć jakie zabiegi higieniczne należy codziennie wykonywać. W łazience zostanie założony „ Klub Wiewiórki”, gdzie umieścimy dla wszystkich kubeczki i szczoteczki do zębów. Dzięki temu dzieci będą miały okazję nauczyć się prawidłowo czyścić zęby po posiłku, a przybory utrzymywać w należytej czystości. Samodzielnie będą potrafiły zadbać o swój wygląd zewnętrzny, a także o wygląd otoczenia. Zrozumieją zagrożenia dla zdrowia, płynące z braku dbałości o higienę osobistą. Poznają zagadnienia związane z chorobami oraz szkodliwymi substancjami, z którymi mogą spotkać się na co dzień.
Trzeci dział poświęcony jest tematyce o zdrowym stylu życia. Dzieci zapoznają się z różnymi sposobami czynnego wypoczynku. Istotą zajęć ruchowych będzie rozwijanie naturalnych predyspozycji dzieci, w zgodzie z wydolnością jego organizmu. Będą potrafiły samodzielnie wykonać proste ćwiczenia i zabawy ruchowe. Zabawy ruchowe i ćwiczenia gimnastyczne będą odbywały się w sali oraz na świeżym powietrzu. Dzieci zahartują organizm oraz będą wiedzieć, jak zapobiegać zmarznięciu i przegrzaniu. Poznają szkodliwe skutki spędzania czasu wolnego przed telewizorem i przy komputerze.
W następnym dziale dzieci poszerzą swoją wiedzę na temat znaczenia podstawowych składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Poznają potrzebę dostarczania swojemu organizmowi potrzebnych witamin i składników mineralnych. Będą znały produkty spożywcze wpływające na utrzymanie organizmu w stanie zdrowia. Zrozumieją również konieczność ograniczania spożycia produktów szkodliwych dla organizmu. Dzieci nabędą prawidłowy nawyk kulturalnego zachowania się przy stole, będą nazywać produkty spożywcze, rozwijać zmysł smaku, węchu i dotyku poprzez zabawy dydaktyczne. Będą miały możliwość samodzielnego przygotowania sałatki owocowej, warzywnej oraz „ kolorowych” kanapek, dzięki czemu zrozumieją potrzebę spożywania warzyw i owoców.
W ostatnim dziale zdobędą wiadomości na temat jak dbać o zdrowie swoje i innych. Zadaniem nauczyciela będzie posiąść zaufanie dzieci do lekarza oraz zdobyć przekonanie o konieczności przestrzegania jego zaleceń. Zagadnieniem kluczowym będzie wykształcenie u dzieci pozytywnych nawyków pozwalających zapobiegać infekcjom. Dzieci zapoznają się z pracą lekarzy różnych specjalności. Zdobędą wiedzę na temat budowy swojego organizmu, narządów oraz zmysłów. Dowiedzą się jakie są przyczyny i skutki najczęściej występujących chorób u dzieci.
I. DBAMY O SWOJE BEZPIECZEŃSTWO.
Obszary edukacyjne – treści programowe | Sprawności, umiejętności i wiadomości ( dziecko…) |
- Bezpieczne poruszanie się na terenie przedszkola: * ostrożne i bezpieczne poruszanie się po sali i innych pomieszczeniach przedszkolnych, * nie oddalanie się samodzielne z placu lub budynku przedszkolnego, * przestrzeganie ustalonych zakazów i nakazów w grupie, * informowanie nauczycielki o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu własnemu i innych. - Bezpieczne poruszanie się poza terenem przedszkola: * poznanie podstawowych zasad ruchu drogowego, * rozumienie ostrożności w kontaktach z osobami „ obcymi”, * zapoznanie z wybranymi znakami drogowymi, * zapoznanie z pracą policjanta. - Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu: * przestrzeganie zakazów dotyczących zrywania nieznanych roślin, zabaw zapałkami, samowolnego korzystania z urządzeń elektrycznych, zimowych zabaw na zamarzniętych jeziorach itp., * znajomość własnego adresu, * zapoznanie z pracą strażaka. | - zna zasady bezpiecznego zachowania się w przedszkolu, - zna reguły współżycia w grupie, - potrafi bezpiecznie posługiwać się przyborami, - wie, że nie wolno oddalać się od grupy, - informuje nauczycielkę o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu własnemu i innych, - zna wszystkie pomieszczenia przedszkolne. - potrafi prawidłowo przechodzić przez ulicę, - rozpoznaje znaki drogowe, - umie bezpiecznie poruszać się na spacerze, - wie, że nie wolno przebiegać przez jezdnię, - wie, że należy poruszać się tylko pod opieką osoby dorosłej, - zorganizowanie spotkania z policjantem. - wie, że nie należy rozmawiać z obcymi osobami oraz nie przyjmować żadnych prezentów.
- rozumie, że nie należy zrywać nieznanych roślin, - rozumie niebezpieczeństwa wynikające z zabawy zapałkami, - rozumie, że niektóre urządzenia techniczne może obsługiwać tylko w obecności osoby dorosłej, - zna swój adres zamieszkania, - zorganizowanie wycieczki do Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w Staszowie, -zna numery alarmowe służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. |
Proponowane formy pracy z dziećmi:
- rozmowy na temat zasad bezpieczeństwa obowiązujących w przedszkolu,
- zapoznanie z wszystkimi pomieszczeniami przedszkolnymi,
- zabawy w ogrodzie przedszkolnym,
- zabawy tematyczne,
- zabawy dramowe,
- spacery w pobliżu przedszkola,
- spacery na pobliskie skrzyżowanie,
- wizyta policjanta w przedszkolu,
- zajęcia dydaktyczne, gry i zabawy związane z ruchem drogowym,
- korelacja z zajęciami plastycznymi, muzycznymi, matematycznymi,
- rozwiązywanie zagadek o tematyce bezpieczeństwa,
- zachęcanie dzieci do dzielenia się własnymi doświadczeniami,
- rozmowy na temat bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych,
- zapoznanie dzieci z numerami alarmowymi,
- zapoznanie dzieci z pracą strażaka,
- uświadomienie konieczności wiedzy na temat swojego miejsca zamieszkania.
II. KSZTAŁTUJEMY NAWYKI HIGIENICZNO – ZDROWOTNE.
Obszary edukacyjne – treści programowe | Sprawności, umiejętności i wiadomości ( dziecko…) |
- Wpajanie dzieciom zasad dbania o czystość: * nabywanie umiejętności mycia rąk, * nabywanie umiejętności prawidłowego mycia zębów, * samodzielne korzystanie z toalety, * samodzielne ubieranie i rozbieranie się, * opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia, * kontrolowanie swojego wyglądu, * zabawy na świeżym powietrzu niezależnie od pogody, * wdrażanie do umiejętnego dostosowania do pory roku i warunków atmosferycznych. - Wpajanie dzieciom zasad dbania o porządek wokół siebie i własnego otoczenia: * samodzielne sprzątanie zabawek po skończonej zabawie, * dbanie o estetyczny wygląd własnej półki, * zapoznanie dzieci z przeznaczeniem pojemników na odpady. | - potrafi prawidłowo myć ręce, - potrafi prawidłowo umyć zęby, - potrafi samodzielnie korzystać z toalety, - dba o higienę osobistą, - potrafi samodzielnie ubrać i rozebrać się, - prawidłowo posługuje się sztućcami, - umie kulturalnie zachować się podczas posiłku, - zorganizowanie programu „ Klub Wiewiórki”, - wycieczka do apteki, - wie, jak ubrać się odpowiednio do pogody, - próba ustanowienia Rekordu Guinnessa w największej liczbie osób myjących zęby w tym samym czasie: - dziecko dba o porządek w sali, - samodzielnie, bez przypominania sprząta po sobie zabawki, - wie jak segregować odpady. |
Proponowane formy pracy z dziećmi:
- rozmowa na temat konieczności dbania o higienę osobistą,
- zajęcia dramowe,
- zajęcia tematyczne,
- codzienne mycie zębów w ramach „Klubu Wiewiórki”,
- wdrażanie nawyków higienicznych na podstawie historyjek obrazkowych,
- zachęcanie do samodzielnego ubierania się podczas wyjść na spacery,
- zajęcia i zabawy związane z doborem odpowiedniego do pogody ubioru,
- wdrażanie do kulturalnego zachowania się podczas spożywania posiłków,
- wprowadzanie utworów literackich i piosenek związanych z higieną osobistą,
- egzekwowanie utrzymywania porządku w sali po skończonej zabawie,
- wykorzystanie codziennych sytuacji do realizacji treści programowych,
- przeprowadzenie akcji „Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi”,
- rozmowy na temat dbania o zabawki i porządek w kącikach zainteresowań,
- zachęcanie do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska poprzez zbieranie i segregowanie materiałów wtórnych,
- prace plastyczne dzieci związane z higieną osobistą oraz otoczenia.
III. PROPAGUJEMY ZROWY STYL ŻYCIA.
Obszary edukacyjne – treści programowe | Sprawności, umiejętności i wiadomości ( dziecko…) |
- Zachęcanie dzieci do wszelkich zabaw związanych z ruchem: * prowadzenie ćwiczeń gimnastycznych różnymi metodami: Labana, Orfa, Sherborne, Kniessów, * organizowanie zabaw na świeżym powietrzu, * wychodzenie na spacery, *organizowanie zabaw na śniegu jako formy aktywnego wypoczynku. | - odczuwa potrzebę uczestniczenia w zabawach ruchowych, - poznaje zasady rywalizacji, - starannie i prawidłowo wykonuje zalecane ćwiczenia, - poznaje możliwości swojego ciała, - zgodnie współdziała w grupie, - wyrabia swobodę i płynność ruchów, - wie, że musi dbać o prawidłową postawę ciała, - potrafi unikać nadmiernego hałasu, - zorganizowanie wycieczki do Czernicy. |
Proponowane formy pracy z dziećmi:
- rozbudzanie u dzieci zdolności ruchowych według pomysłu, doświadczeń i ich możliwości,
- gry i zabawy na świeżym powietrzu,
- rozmowy z wykorzystaniem literatury, mające na celu uświadomienie dzieciom pozytywnych skutków ruchu na świeżym powietrzu,
- organizowanie spacerów i wycieczek,
- cykl zajęć ruchowych z wykorzystaniem różnych metod pracy: metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, metoda R. Labana, metoda C. Orfa, metoda Kniessów, metoda zadaniowa,
- rozmowy kierowane przez nauczyciela na temat sposobów aktywnego wypoczynku,
- zapoznanie z bezpiecznym korzystaniem z przyborów i przyrządów w czasie zabaw ruchowych.
IV. WŁAŚCIWIE SIĘ ODŻYWIAMY.
Obszary edukacyjne – treści programowe | Sprawności, umiejętności i wiadomości ( dziecko…) |
- Zachęcanie do spożywania zdrowych produktów: * zachęcanie do spożywania owoców i warzyw oraz produktów mlecznych, * rozumienie znaczenia umiaru w jedzeniu słodyczy, * rozumienie mycia owoców przed spożyciem, *rozumienie szkodliwości przebywania w zadymionym środowisku, w pomieszczeniach oraz szkodliwości palenia papierosów, * spotkanie z przedszkolną intendentką, * spacer do kuchni przedszkolnej.
| - rozumie potrzebę prawidłowego żywienia, - rozumie konieczność umiaru w jedzeniu słodyczy, - wie, że papierosy szkodzą zdrowiu, - rozumie potrzebę mycia owoców i warzyw przed jedzeniem, - potrafi wykonać sałatkę owocową lub warzywną - wie, co należy jeść aby być zdrowym, - wspólne wykonanie sałatki warzywnej i owocowej, - wykonanie wiosennych kanapek. |
Proponowane formy pracy z dziećmi:
- rozmowa na temat prawidłowych nawyków żywieniowych,
- wizyta w przedszkolnej kuchni,
- zaznajomienie z literaturą dotyczącą zdrowego odżywiania,
- gry, zabawy dramowe i pantomimiczne związane z przygotowaniem posiłków,
- wspólne wykonywanie sałatek owocowych i warzywnych oraz „ kolorowych” kanapek,
- zorganizowanie kącika owocowo – warzywnego,
- zapoznanie z produktami szkodliwymi dla organizmu,
- zapoznanie z produktami, w których znajduje się najwięcej witamin,
- rozwiązywanie zagadek o warzywach i owocach,
- segregowanie produktów wg kryteriów podanych przez nauczyciela,
- wpojenie nawyku mycia warzyw i owoców przed ich spożyciem,
- rozmowy z dziećmi na temat umiaru w jedzeniu słodyczy,
- spotkanie z intendentką przedszkolną,
- zaznajomienie dzieci ze szkodliwością używek,
- korelacja z zajęciami plastycznymi, muzycznymi, matematycznymi.
V. KORZYSTAMY Z OPIEKI ZDROWOTNEJ.
Obszary edukacyjne – treści programowe | Sprawności, umiejętności i wiadomości ( dziecko…) |
- Stosowanie profilaktyki zdrowotnej: * podkreślenie znaczenia zawodu lekarza dla zdrowia ludzi, * rozumienie potrzeby kontrolowania i leczenia zębów, * zwrócenie uwagi na potrzebę wykonywania zleceń lekarzy, * zwracanie uwagi na możliwość zarażenia się chorobą, * zainteresowanie pracą aptekarza, * poznanie przyczyn wybranych chorób i możliwości chronienia się przed zakażeniem, * wprowadzenie podstaw wiedzy o budowie organizmu człowieka, * poznanie roli wybranych narządów wewnętrznych człowieka dla prawidłowego funkcjonowania naszego ciała, * zapoznanie z wyglądem szkieletu i układu mięśniowego. | - wie, do kogo powinno zwrócić się w razie kłopotów ze zdrowiem, - rozumie potrzebę wizyty u lekarza, - rozumie potrzebę stałego kontrolowania i leczenia zębów, - wie o możliwościach zarażenia się chorobą, - wie, że zasłaniamy usta podczas kaszlu i kichania, - rozumie, że należy korzystać z komputera w określonym czasie, - zorganizowanie spotkania z pielęgniarką i lekarzem, - wie jaką rolę pełnią: serce, płuca, nerki itp., - jest świadome konieczności ich prawidłowego funkcjonowania, - rozumie związek pomiędzy właściwą budową naszego ciała, a możliwością poruszania się. |
Proponowane formy pracy z dziećmi:
- rozmowy z dziećmi na temat pracy lekarza oraz pielęgniarki,
- spotkanie z lekarzem pediatrą,
- zapoznanie dzieci z pracą lekarzy wybranych specjalności,
- zabawy tematyczne związane z pracą lekarza, aptekarza, stomatologa itp.,
- uświadomienie dzieciom potrzeby wykonywania zaleceń lekarza,
- zapoznanie z przyczynami wybranych chorób oraz sposobami chronienia się przed zakażeniem w oparciu o literaturę dziecięcą,
- rozwiązywanie zagadek,
- wykorzystanie codziennych sytuacji do realizacji założeń programowych,
- zapoznanie z budową organizmu człowieka przy wykorzystaniu modelu szkieletu,
- stworzenie sytuacji edukacyjnych ułatwiających przyswojenie wiedzy na temat narządów wewnętrznych człowieka,
- korelacja z zajęciami plastycznymi, muzycznymi , matematycznymi.
Ewaluacja:
Skuteczność programu Edukacji Zdrowotnej pt. „ Zdrowy początek”, umiejętności i wiedzę przedszkolaków uczęszczających do naszej placówki w roku szkolnym 2014/2015 zamierzamy zbadać na podstawie :
- codziennej obserwacji podopiecznych w różnych sytuacjach ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania zasad bezpieczeństwa, prawidłowych nawyków żywieniowych, higieny osobistej i otoczenia,
- rozmów z rodzicami ,
- kart pracy zachowanych z całego procesu realizacji programu.